Uitdagingen

De Westeinderscheg wordt gekarakteriseerd door twee aanwezige landschapstypes, namelijk de ‘veenbovenlanden’ en ‘droogmakerijen’. De veenbovenlanden staan tegenover de uitdaging om met de degraderende sierteeltsector de bijbehorende identiteit, die onder andere tot uiting komt in de trekheestercultuur, te koesteren. Veel ‘nieuwe’ vormen van bedrijvigheid, zoals logistiek, maken gebruik van de voormalige kassen en plaatsen grootschalige gebouwen in het kleinschalige lint. Het gebied bevindt zich voor het grootste deel binnen de LIB-zonering. Verder is toenemend recreatief gebruik, mede door de komst van havens en vakantieparken, in (potentieel) waardevolle natuur een uitdagende ontwikkeling. Naast toenemende vaart zullen door toenemende bodemdaling de oevers van de karakteristieke legakkers steeds verder afkalven. De kosten voor oeverbescherming zijn hoog en het verbinden van verschillende legakkers en dus het dempen van petgaten lijkt (daardoor) een veelvoorkomende activiteit.

Binnen de droogmakerijen hebben veel oorspronkelijke landschapsstructuren plaatsgemaakt voor een dozenlandschap van grootschalige glastuinbouwgebieden en gemengde bedrijvigheid, die profiteren van de nabije ligging van Schiphol en snelwegen. Het resulteert in het verdwijnen van het open karakter van de polder, toenemende verharding en verkeersintensiteit en een onaantrekkelijk landschap voor onder andere recreanten. Woningbouw ontwikkelt zich tegen de LIB-zonering aan waardoor beleidsgrenzen letterlijk af te lezen zijn in het landschap. De toenemende zoetwatervraag voor zowel drinkwater als bijvoorbeeld gebruik voor de glastuinbouw zorgt ervoor dat uitdagingen zoals kwelvorming en verzilting alsmaar urgenter worden.

Kortom, binnen de scheg bevinden zich uiteenlopende uitdagingen: de geluidscontouren van Schiphol en grootschalige bedrijvigheid (1), toenemende verstedelijking en verschillende struikellijnen (2), klimatologische uitdagingen zoals bodemdaling en een matige waterkwaliteit (3) en het ontbreken van een robuuste verbinding tussen de twee aanwezige natuurkernen (4).

Van concept naar toekomstperspectief

Belangrijk onderdeel van de opgave is verbreding en versterking van de huidige samenwerking met de partijen in het gebied. De uitdaging is om overeenstemming te creëren bij de spelers in het gebied. De kaart, het ‘0-scenario’, laat inzichtelijk zien wat de onderlinge relatie is tussen de ruimtelijke plannen binnen een gemeente, maar ook tussen verschillende gemeenten. Voor het vormen van een realistische en praktische visie zijn de vastgestelde of al uitgevoerde plannen overgenomen, terwijl de plannen die nog op de tekentafel liggen heroverwogen worden.

Het concept voor de Westeinderscheg vindt zijn fundament in een robuuste ruggengraat die voortborduurt op het Amsterdamse Bos als kop, de Westeinderplassen als staart en Schinkelbos en omgeving als momenteel losstaande structuur (1). De ruggengraat is verankerd met zijn omgeving door middel van groeilijnen. Deze hoofdstructuren zijn deels al bestaand, zoals het Geniepark en het A9 tracépark, deels zijn het aanvullingen op bestaande structuren, zoals de verbinding tussen de Westeinderplassen en Park21. Andere groeilijnen hebben meer impact, zoals die tussen de Westeinderplassen en de Amstel en het Zijdelmeer en die vanaf de Stommeermolen tot aan de Amstel. De ruggengraat met groeilijnen vormen samen de groenblauwe scheg, de basis voor het recreatieve netwerk (2). Langzaam verkeerroutes, te onderscheiden in hartlijnen en secundaire routes, verknopen stad en land en brengen ‘points of interest’ en voorzieningen zoals horeca en jachthavens met elkaar in verbinding (3).

Van toekomstperspectief naar uitvoeringsprogramma

In het najaar van 2021 hebben de provincie Noord-Holland, de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Haarlemmermeer, Uithoorn en het Hoogheemraadschap van Rijnland, met de ondertekening van het convenant, vastgelegd samen de Westeinderscheg tot ontwikkeling te brengen. Op basis hiervan is in 2022 een reeks gebiedstafels, voor in totaal vijf deelgebieden, georganiseerd samen met lokale overheden, ondernemers en andere stakeholders. Het toekomstperspectief is op deze manier vertaald in concrete projecten en/of ingrepen voor de hele Westeinderscheg. Voorbeelden van projecten zijn:

1. De hoofdentree van de Westeinderscheg bij de bosbaan wordt een markant moment waar recreatieve hoofdverbindingen vloeiend in elkaar over gaan
2. Het Amsterdamse Bos en omgeving krijgt een heldere én praktische zonering met onderscheid tussen recreatief intensieve, extensieve en ‘no-go’ zones
3. De entree bij het gemeentehuis van Amstelveen wordt getransformeerd en bij eventuele ontwikkeling van de KLM-hoofdkantoor locatie wordt groenkwaliteit gewaarborgd
4. De huidige zwakke verbinding tussen het Amsterdamse Bos en het Schinkelbos wordt opgewaardeerd tot een logische en autovrije brugverbinding
5. De verknoping van de recreatieve route vanaf het Schinkelbos met de Hoge Dijk vormt een aantrekkelijk momentum rondom de kerk
6. De koppeling tussen de Geniedijk en de Vuurlijn wordt gecreëerd door de autoverbinding vanaf de Bachlaan op de Provinciale weg noordelijker te positioneren. Hierdoor ontstaat een continue verbinding voor langzaam verkeer door middel van een fietsbrug, die op logische wijze aansluit op de routes richting de Legmeerdijk en het fort. Voor de Groene en Recreatieve Verbindingszone van Uithoorn is een separate Gebiedsvisie opgesteld.